In deze jaargang onder meer aandacht voor kleurenfoto’s uit 1910/1911 van J.C van Weydom Claterbos, rechtsherstel van Joods vastgoed in Zuidoost Drenthe en een grensconflict tussen Coevorden en dalen in 1649.
De autochromes van J.C. van Weydom Claterbos.
M. Goslinga
Ons fotografisch beeld van het verleden is vooral zwart-wit. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd kleurenfotografie meer gangbaar, maar ook toen werd decennia lang nog veel in zwart-wit gewerkt. Het is dan ook een bijzondere ervaring om kleurenfoto’s van meer dan honderd jaar oud te bekijken. Ze brengen het verleden feitelijk nog dichterbij dan zwart-wit foto’s, maar ze werken tegelijk vervreemdend, bijna surrealistisch.
Onderwerp van dit artikel is een serie van ruim zeventig kleurenopnamen uit de periode van ongeveer maart 1910 tot voorjaar 1911, gemaakt door de Drentse zuivelconsulent en amateurfotograaf Johan Christoffer van Weydom Claterbos (1874-1963). Hij maakte deze zogenaamde autochromes in Drenthe, maar ook daarbuiten, zoals in Giethoorn, op het Duitse Waddeneiland Borkum en bij bloemententoonstellingen in Haarlem en Boskoop.
Autochromes zijn vrij zeldzaam; de hier besproken opnamen zijn, voor zover bekend, de enige die zich in een Drentse collectie bevinden. Ook landelijk gezien zijn er niet veel bewaard gebleven. Naar een schatting van fotografiehistoricus Hans Rooseboom uit 2016 gaat het om slechts zo’n 1.500 exemplaren in totaal in Nederlandse openbare collecties van archieven en musea. Over de maker, Van Weydom Claterbos, is nog niet veel gepubliceerd, zeker niet over zijn werk als fotograaf. Al met al genoeg redenen voor een studie: wat zijn autochromes, wie was Van Weydom Claterbos, wat voor kleurenopnamen maakte hij, hoe verhoudt zijn werk zich tot de autochromes van andere Nederlandse fotografen en wat is de historische waarde ervan? Om deze vragen te kunnen beantwoorden, beperkt dit artikel zich niet tot de Drentse foto’s maar worden alle bewaard gebleven autochromes besproken. Hierbij is er extra aandacht voor de plaats van Van Weydom Claterbos binnen de Drentse fotografiegeschiedenis.
De autochrome
Binnen de fotografie was het kunnen maken van kleurenopnamen een al lang gekoesterde wens. Sinds de introductie van de daguerreotypie in 1839 waren er vele nieuwe technieken en methoden uitgevonden, maar een praktisch procedé voor het vastleggen van kleur bleek lange tijd niet realiseerbaar. In de zomer van 1907 was er echter sprake van een revolutie in de fotografie. De Franse broers Auguste en Louis Lumière (1862-1954 respectievelijk 1864-1958) brachten hun nieuwe techniek op de markt, genaamd autochrome.
Meer lezen?
Als lid van de Drentse Historische Vereniging ontvang je elk jaar de Nieuwe Drentse Volksalmanak, het historisch en archeologisch jaarboek van Drenthe. Je krijgt dan ook elk kwartaal het Drents Historisch Tijdschrift in de bus en je kunt met korting deelnemen aan lezingen op locatie, symposia en andere activiteiten.
Aanmelden kan via:
Aanmelden lidmaatschap